سال ۲۰۲۲ در شرایطی به پایان رسید که مشکلاتی که از سال ۲۰۲۱ در سراسر جهان موجود بود نه تنها حل نشده باقی مانده بلکه مشکلات و تضادهای طبقاتی در دنیای کنونی تشدید شده و اختلاف بین فقرا و ثروتمندان جهان بیش از پیش افزایش یافت.
یکی از بزرگترین حوادث جهان در کشورمان ایران با جنبش زن زندگی آزادی اتفاق افتاد. این جنبش که در ادامه اعتراضات و جنبش های چندین سال گذشته مجددا به کف خیابان برگشت این بار برای رودر رویی با نیروهای رژیم از آمادگی بیشتری برخوردار بود. ایرانیان خارج از کشور از این جنبش در سطح وسیع حمایت کردند. این اولین باری بود که کل جنبش خواهان سرنگونی رژیم جمهوری اسلامی است و جواب سرکوبگران را در خیابان ها با سیاست مشت در مقابل مشت می دهد. جنایت های جمهوری اسلامی، این امکان را به امپریالیست های غربی داده است که برای تسلط بر این انقلاب سعی به آلترناتیو سازی کنند. تضاد حاکمین با توده ها هر چه بیشتر عمیق تر می شود. در روند این جنبش انقلابی تغییرات زیادی روی داده است از جمله پیوستن بخشی از اصلاح طلبان داخلی به آلترناتیو های پرو امپریالیستی بویژه سلطنت، شعارهای جدید با مضامین نوین و رادیکاتر شدن این جنبش و طرد نیروهای راست. شرکت کنندگان در این جنبش اساسا جوانان هستند. در طی ۴ ماهی که از این جنبش می گذرد رژیم تا به حال بیش از۶۰۰ نفر را کشته و چندین نفر را اعدام کرده است. هزاران نفر دستگیر و شکنجه شده و مورد تجاوز در زندان قرار گرفته اند.
با تمامی هشدارهای دانشمندان و متفکران جهانی مبنی بر خطر ویرانی ، محیط زیست، قرارداد حفاظت از اقیانوس های جهان که ۱۰ سال مذاکره برای آن طول کشیده بود، در کنفرانس سازمان ملل در این رابطه با شکست روبرو شد. این شکست در حالی است که گفته می شود که بین ۱۰ تا ۱۵ درصد گونه های دریایی در حال انقراض هستند. تظاهرات های متعددی در کشورهای جهان در اعتراض به سیاست های بین المللی راجع به محیط زیست در سال گذشته در بسیاری از کشورهای جهان برگزار شد. که در آن نقش نیروهای پیشرو و چپ جامعه بیش از دیگران بود شتاب رقابت و انحصارات سرمایه داری که در خدمت سود و سلطه طلبی چشم خود را بر هر راهکار انسانی و تغییرات به نفع اکثریت مردم جهان و ایجاد محیط زیست سالم و طبیعی، بسته است، یکی از دلایل اصلی ویرانی محیط زیست و آلوده تر شدن کل آبهای موجود در کره زمین هستند. تقریبا تمامی شرکت ها و نهادهای سرمایه داری بدون پرداخت مالیات به دولتهای منطقه تحت عملکردهایشان و فرار از مالیات ها و شکستن قوانین حفاظت از محیط طبیعی و به ویرانی و آلوده تر شدن بیشتر کل کره زمین کمک کردند. در بسیاری از کشورهای جهان اعتراضات گسترده ای در اعتراض به سیاست دولت های جهان در عدم انجام وظایف زیست محیطی انجام شد. آلودگی که توسط سیستم سرمایه داری ناشی از رقابت برای تولید و سود بیشتر به استفاده بیش از حد از منابع طبیعی و ایجاد زباله های انبوه، انجامیده است، با راه حل های اصلاحی قابل جبران نیست و بایستی فکر اساسی تری برای رفع این مشکل که بشریت را تهدید می کند، کرد. هر روز کره زمین ناشی از فعالیت های بشری گرمتر می شود و توصیه دانشمندان جهان برای ایجاد راهکارهای علمی در جهت باز سازی محیط زیست و جلوگیری از ویرانی محیط طبیعی، بعلت رقابت افسار گسیخته سرمایه داری، با سکوت و یا انکار روبرو می شود.
در ماه فوریه بالاخره بعد از سالها تشنج و درگیری بین اروپا و ناتو در برابر روسیه، بر سر گسترش مرزهای ناتو به روسیه و پیوستن اوکرائین به ناتو، ارتش روسیه با یک حمله وسیع به نزدیکی های کیف رسیده و جنگ تاکنون ادامه دارد. فشار اقتصادی و فرستادن میلیاردها دلار سلاح از آمریکا و اروپا هم نتوانست وضعیت جبهه های جنگ را به نفع اوکرائین تغییر دهد و روسیه دو ایالت دیگر اوکرائین را به خاک خود ملحق کرد. جنگ اوکرائین و تحریم روسیه باعث کم شدن میزان انرژی در اروپا و غلات بویژه گندم در برخی کشورها شد. بحران اقتصادی که با جنگ اوکرائین تشدید شده بود، با تشدید تضاد بین چین و آمریکا بر سر دریای چین و سفر رئیس مجلس نمایندگان آمریکا نانسی پلوسی به تایوان تشدید شد. چین با بزرگترین تمرین نظامی به محاصره کامل تایوان دست زد. و منازعات دیپلماتیک بیشتر به سوی نظامی گری و جنگ سوق یافت.
رشد تضاد بین روسیه چین از یک سو و اتحادیه اروپا و ناتو از سوی دیگر، که قبلا در حال رشد بود به ابعاد بی سابقه ای رسید، تحریم های متقابل این دول معظم هم به پیچیده تر شدن مناسبات بین المللی انجامیده است. خطر وقوع جنگ های رو در روی ابرقدرت های جهان بصورت مستقیم و نه نیابتی هر روزه شکل خطرناکتری به خود می گیرد. بحران کرونا که خود بحران بزرگی در اقتصاد جهانی بعد از ۲۰۰۸ میلادی بود، باعث ورشکستگی بسیاری از کسب و کارهای کوچک شده بود که همچنان ادامه دارد.
* بعد از ماه جولای سال ۲۰۲۲ میلادی بانک های جهان با بالا بردن نرخ بهره تلاش کردند که به اقتصادهای خود سرو سامانی داده و از طریق گران کردن کالاها بیش از حد انتظار از جیب مردم جهان، از بحران کنونی عبور کنند. کوید ۱۹ و تاثیرات آن به صورت محسوسی کاهش یافت ولی همچنان یکی از مشکلات باقی ماند و رشد کرد. مسئله دریای چین و جنگ اوکرائین دارای تاثیرات اقتصادی و سیاسی طولانی در صف بندی های بین المللی ایجاد خواهد کرد. سرمایه داری با توسل به این دو موضوع آنچنان به کاهش درآمد کارگران و زحمتکشان جهان پرداخئه است که بغیر معدود کشورهایی مانند چین تقریبا اکثر کشورهای جهان در اعتراض به گرانی های ماه های اخیر سال ۲۰۲۲ که هم اینک نیز ادامه دارد بارها در کشورهای مختلف دست به تظاهرات و اعتصابات متعددی زدند. اما تشدید رقابت های کنونی این امکان را به درجات زیادی از سرمایه داری برای ایجاد ثبات اقتصادی گرفته است. سال ۲۰۲۲ ما در کشورهای پیشرفته سرمایه داری که از ثبات نسبی و طولانی تری در قیمت کالاها برخوردار بود، شاهد تغییرات دائمی و ناثباتی قیمت ها بودیم. این بحران قیمت و ناثباتی اقتصادی در کشورهای متروپُل به نحوی است که در عین اینکه بازار تقاضای نیروی کار بیشتری را دارد که نشان از فعال بودن اقتصادی دارد و آمار ها از رشد های اقتصادی بین ۳ تا ۵ در صد حکایت دارد ولی همزمان این رشد به نیروی کار زیاد و ارزانی احتیاج دارد که معمولا بصورت پناهنده و یا مهاجر از کشورهای پیرامونی وارد کشورهای اروپایی، آمریکا، کانادا و استرالیا می شوند.
در عین حال سال ۲۰۲۲ میلادی در انتخابات آمریکای لاتین نیروهای چپ در بیشتر انتخابات پیروز شدند که مهمترین آنها پیروزی لولا در برزیل و شاخ و شانه کشیدن نیروهای پرو آمریکایی طرفدار بود که هنوز این تشنج سیاسی ادامه دارد. با تمام توطئه هایی که آمریکا برای به هم ریختن کشورها آشوب می کند ولی برخی از کشورهای آمریکای لاتین با انتخابات نامزدهای جناح های چپ، سعی کردند که علیه سیاست های آمریکا در آمریکای لاتین موضع بگیرند.
یکی دیگر از حوادث سال گذشته برگزاری کنگره بیستم حزب کمونیست چین می باشد که در پرتو سیاست های قبلی یعنی سیاست های “درهای باز” از جمله ” و “تشویق به سرمایه گذاری خارجی” در چین ادامه خواهد یافت. بدین مفهوم که دومین اقتصاد بزرگ جهان سیاست های کنونی را ادامه داده و در آینده با بسته تر شدن بازارهای رقابتی، تشنّجات در سطح جهانی افزایش خواهد یافت. سال ۲۰۲۲ همچنان که فاصله بین فقر و ثروت را افزایش داد بعلت بحران عمومی سرمایه داری به از دست رفتن میلیاردها دلار از پول ثروتمندترین افراد جهان شد، که در مجموع حدود ۲ تریلیون دلار آمریکا برآورد می شود. در حقیقت پول های باد آورده ای که از طریق زد و بند و غارت کشورها و طبقه کارگر بین المللی بدست عده‌ی اندکی از دزدان جهان افتاده بود در قمار بحران سرمایه داری از دست رفت. از دست رفتن چنین ثروت های عظیم به تمرکز و انحصار بیشتر می انجامد، ایلان ماسک، تویتیر را خرید و انحصار خود را بازهم گسترش داد. یکی از رویدادهای مهم در عرصه اقتصادی قبول برخی کشورهای عربی برای جایگزینی یوان چین در معاملات تجاری و بویژه نفتی بجای دلار آمریکا بود، که در آینده در نقش بین المللی دلار تاثیر زیادی خواهد گذاشت و به تضعیف آن کمک خواهد کرد.
در زمینه ورزشی بزرگترین حادثه این سال برگزاری جامع جهانی در قطر بود. جامعه جهانی امسال نشان داد که همه تحولات جوامع بشری به سیاست های جهانی گره خورده است. برافرازی پرچم فلسطین از طرف تیم مراکش و جلوگیری از ورود مخالفین رژیم ایران به استادیوم ورزش با لباس زن زندگی آزادی نمونه های کوچکی از سیاسی بودن حتی ورزش است. سال گذشته هزاران پناهنده از آفریقا تا آسیا و آمریکای لاتین به طرف کشورهای متروپُل سرمایه داری مهاجرت کردند که با مشکلات عدیده از جمله قاچاقچیان انسان، به بردگی کشیدن پناهندگان، ضرب و شتم توسط پلیس، پرداخت رشوه های سنگین برای گذر از مرزها، غرق شدن در آبهای بین المللی، ماندن در کمپ های پناهندگی با بدترین شرایط زندگی، روبرو بودند. همزمان کشورهای پناهنده پذیر در حال حاضر به هزاران نیروی کار اعم از متخصص و غیر متخصص احتیاج دارند. در عین حال آنها حاضر به قبول آسان این دسته از پناهندگان نیستند. دلیل آن نخبه گرایی در انتخاب مهاجران و پناهندگان به ورود در کشورهای پناهنده پذیر است.
مسئله فلسطین همچنان به عنوان یک معضل جهانی و انسانی باقی ماند. رژیم صهیونیستی همچنان به خراب کردن منازل فلسطینی ادامه داد و دنیا هر روز شاهد جنایت های بیشتر دولت اسرائیل علیه مردم فلسطین بود. دولت اسرائیل یک خانم خبرنگار فلسطینی را بدون هیچ گونه تحریکی با شلیک کردن به وی کُشت که باعث تظاهرات وسیعی در سرتاسر مناطق فلسطینی شد. تظاهرات های گوناگون با مضامین مختلفی در جهان اتفاق افتاد از جمله اعتراض کامیونداران بخاطر محدودیت های کرونا در کانادا، تظاهرات در کشورهای مختلف در اعتراض به گران شدن انرژی، تظاهرات در چین بخاطر محدودیت های کرونا و تگزاس آمریکا و……….
در وعده و پیام و آرزوهای های رهبران جهان در آغاز سال ۲۰۲۲ میلادی مملو بود از مضامین صلح، خوشبختی، دمکراسی و رفاه، اما اینک که سال ۲۰۲۲ را پشت سر گذاشتیم اگر نگاهی به عقب بیاندازیم، می بینیم که همه آن آرزوها برای بشریت جهت فریب و نیرنگ برای تحمیق مردم جهان و غارت و ستمگری و استثمار بیشتر بوده است. فاصله طبقاتی، فاصله بین غنی و فقیر، فاصله بین کشورها و ملت ها بیشتر شد و سرمایه داری دنیای ناامن تر و خشن تری را بوجود آورد
ع.غ