کمونیسم علمی است، چون رودخانه ای روان و نایستا که در روند تکاملی اش در پراتیک اجتماعی خود را غنی و به روز میکند. زنده است و مردگان را به مردگان سپرده که خاک کنند و از فردایی حرف می زند که در آن نه استثمار انسان از انسان موجود است و نه ستمگری، اما هنوز بشریت راه طولانی در پیش دارد تا به آرزوهای دیرینه خود جامه عمل پوشاند و پرولتاریا چنین نقش تاریخی را بعنوان گورکن سرمایه داری بعهده دارد.
ما در این سال های دراز مبارزه اجتماعی بعنوان یک تشکل طبقه کارگر و جزوی از اردوگاه جنبش کارگری و کمونیستی، در این روند تاریخی تغییر، شرکت داشته و همچنان استوار در این راه ادامه می دهیم. مبارزه میان نظرات و دو خط مشی در درون جنبش کارگری دایمی است و خود را بطور بغرنجی به اشکال مختلف بیان می کند. از این منظر آگاهی به این امر، شناخت درست و به موقع از ماهیت آن و بکاربردن شیوه صحیح برای حل آن از طریق گسترش همه جانبه گفتمان درون حزبی بر اساس تحقیق و بررسی در مورد موضوع مورد اختلاف و شرکت کل تشکیلات برای نظر دادن دارای اهمیت است. در زیر تجربه چگونگی این مبارزه را که مبارزه ایست در بود و نبود یک گردان کمونیستی، در سازمان انقلابی حزب توده و حزب رنجبران ایران بیان می کنیم. ما از همان آغاز در جریان مبارزه درون جنبش کارگری در سطح کشوری و بین‌المللی بسیار فعال شرکت داشتیم ّو با اینکه در زیر سلطه هر دو رژیم سرکوبگر بهترین کادر های پیشرو خود را از دست دادیم ولی ادامه دهندگانی جوانتری از صفومان رشد یافتند و همچنان با بکار برد علم رهایی پرولتاریا – کمونیسم، یاد گرفتیم در تحلیل از هر پدیده ای شیوه علمی را تا حد امکان در خدمت رهایی پرولتاریا بکار گیریم و از ذهنیگری و منافع تنگ نظرانه فرد گرایی و خود مرکزبینی دوری گزینیم.
“بدون تحقیق وبررسی حق حرف زدن نداری “
عبارت بالا از اساسی ترین آموزش های دوره های تعلیماتی بود که کادرهای آکادمی حزب کمونیست چین به گروه آموزشی ما در سال ۱۹۶۴ دادند. حکایت را با اشاره به روند شناخت حزب کمونیست چین که از ۵۴ نفر تشکیل شده بود شروع کردند که چگونه مائوتسه دون پس از قتل عام کمونیستها توسط چیان کای شک برای نقد خط مشی اپورتونیستی حاکم در رهبری حزب کمونیست به مناطق روستایی رفت و به امر تحقیق و بررسی میدانی پرداخت و روی مهمترین مسئله انقلاب چین یعنی نقش دهقانان انگشت گذاشت و یاد آور شد طبقه کارگر چین برای کسب پیروزی باید نیروی عظیم دهقانان را بسوی خود کشاند و بُرد و باخت انقلاب بین طبقه بورژوازی و پرولتاریا در چین به این امر بستگی دارد. هفت سال بعد در سال ۱۹۷۱ هنگامی که هیأتی از سازمان انقلابی با رفیق مائوتسه دون دیداری کوتاه داشت او پس از احوال پُرسی یاد آور شد دیدار از چین بسیار خوب است بخصوص پی بردن به اینکه مردم چین و ایران هزاران سال است که باهم همزیستی و دوستی داشته اند اما برای شناخت جامعه خود باید به میان توده ها در ایران بروید و به تحقیق و بررسی از وضع آنها بپردازید، تجربه چین از اوضاع مشخص چین برخاسته است.
سازمان انقلابی به درستی در نقد رهبری حزب توده؛ نرفتن به داخل و خارج نشینی را عنوان کرد ه بود و از همان بدو تأسیس روی امر رفتن به داخل و پرداختن به شناخت جامعه تأکید داشت. این آموزش تأثیر عمیقی در نوسازی افکار اعضای سازمان داشت و کل سازمان را بسوی رفتن به ایران و پیوستن به جنبش کارگری و توده ای در ایران سوق داد. رفتن گروه نیکخواه به ایران و ارسال اولین کار تحقیق و بررسی میدانی از اوضاع تغییر یافته پس از اصلاحات ارضی آمریکایی توانست مشی ماجراجویانه مبارزه مسلحانه را که در درجه اول وظایف داشتیم تصحیح کند. اما با تمام تأکیدهای زیاد روی امر تحقیق و بررسی و اهمیت تلفیق اصول مارکسیسم با شرایط مشخص هر کشور هنوز مبارزه درونی و زمان لازم بود که این آموزش جا بیفتد. چون با الگو برداری از تجربه انقلاب چین و قبول اندیشه مائوتسه دون بعنوان رشد و تکامل مارکسیسم به یک مرحله نوینی پس از لنینیسم، روی تئوری انقلاب دموکراتیک نوین مائوتسه دون خم شدیم. بخاطر وجود نکات مشترک عمومی بین دو جامعه آنرا بعنوان یک الگوی عمومی برای انقلاب ایران اعلام کردیم، در حالی که رفیق مائوتسه دون بر اساس تحلیل جامعه چین نقش بورژوازی چین ر سرمایه داری کردن چین را ضعیف ارزیابی می کند و یاد آور می شود وظیفه صنعتی کردن و حل وظایف دموکراتیک در چین با انقلاب دموکراتیک نوین به رهبری طبقه کارگر قابل حل است . اما نتیجه چندین ساله تحقیق و بررسی جمعی تشکیلات داخلی سازمان انقلابی ایران به رهبری رفقا پرویز واعظ زاده، دکتر معصومه طوافچیان و وفا جاسمی این بود که ایران نیمه مستعمره و نیمه فئودال در دوران حکومت محمد رضا شاه به کشوری سرمایه داری تبدیل شده است. مدتی طول کشید که بخش خارج تشکیلات نتیجه این تحقیق و بررسی را قورت دهد و با کار آموزشی کل تشکیلات نتیجه این تحقیق و بررسی را پذیرفت و آنرا بعنوان سند کل تشکیلات در توده شماره ۲۴ منتشر کرد. این شیوه کار تحقیق و بررسی و جمعبندی دائمی از پراتیک به صورت یک اصل اساسی در کار پذیرفته شد و تا به امروز بکار گرفته می شود. تجربه دیگری را هم در این مورد بازگو کنیم:
هنگامی که از وجود مبارزه مسلحانه در کردستان به رهبری کمیته انقلابی حزب دموکرات ایران توسط یکی از اعضای سازمان گزارش شد و دعوت ملا آواره و اسماعیل شریف زاده از سازمان برای پیوستن به آنها روی میز اجرایی رهبری قرار گرفت. با توجه به تجربه منفی قبلی پیوستن به مبارزه مسلحانه جنوب به رهبری بهمن قشقایی که بدون تحقیق و بررسی میدانی از اوضاع صورت گرفته بود هیأت اجرائیه بدین نتیجه رسید اول رفیقی را برای تحقیق و بررسی به داخل ایران و تماس با کمیته انقلابی گسیل دارد تا بر اساس گزارش نهایی برای پیوستن به مبارزه مسلحانه در کردستان تصمیم اتخاذ شود. رفیق دکتر کورش لاشایی از اعضای هیأت اجرائیه موفق شد با پیوستن به گروه مسلح در منطقه سردشت در کردستان ایران و زندگی با آن ها نتیجه کار خود را گزارش دهد. درست بر اثر این گزارش دوم و طبق خواست ویژه رهبری کمیته انقلابی حزب دموکرات کردستان، هشت نفر از کادر های تشکیلات که در میانشان دو پزشک تحصیل کرده آلمان بود به منطقه گسیل شدند.
نتیچه گیری از هر تحقیق وبررسی مهر طبقاتی دارد
قبول این امر که بدون تحقیق و بررسی حق حرف زدن نداری کافی نیست باید در باره چگونگی این تحقیق و بررسی هم آموزش دید. تحقیق و بررسی را بعنوان یک شیوه کار علمی؛ هم بورژوازی بکار می برد و هم پرولتاریا. هر طبقه ای در جامعه طبقاتی از فاکتها برداشت طبقاتی خود را داراست و مُهر طبقاتی خود را بر پیشانی دارد.
حزب با بکار بردن موضع، نقطه نظر و اسلوب مارکسیستی- لنینیستی باید بطور مداوم اوضاع مشخص جامعه ایران را بررسی و تحلیل کرده، مرحله انقلاب را معین ساخته، دوستان حقیقی و دشمنان واقعی را از هم متمایز کرده، خط مشی عام سیاسی را منطبق با واقعیات عینی مبارزه طبقاتی و ملی در کشور تدوین نموده و بر حسب شرایط مشخص سیاست های مشخصی را برای پیاده کردن مشی عام سیاسی معین کند. در عمل یعنی بکار برد اصول کمونیسم برای شناخت مشخص، این همان گفته است که تأکید می کند ” قدرت مارکسیسم در تلفیق آن با شرایط مشخص است “.
مبارزه میان دو خط مشی در حزب توده ایران و تشکیل سازمان انقلابی
ایجاد حزب توده ایران از همان آغاز در کنفرانس تهران با تفاوت های بنیادی میان شرکت کنندگان روبرو شد. نظریه ای بود که حزب بعنوان ادامه دهنده حزب کمونیست ایران و با سیمای کارگری بوجود آید و نظریه ی دیگر که غالب بود با چهره ای سوسیال دموکرات و اصلاح طلب به میدان آید. این مبارزه با پشتیبانی حزب کمونیست شوروی از نظریه دوم خاتمه یافت و پراتیک اجتماعی لازم بود تا نادرستی نظریه غالب ثابت شود. البته موفقیت عظیم حزب توده را در سازماندهی جنبش های کارگری و توده‌ای را در درجه اول باید به حساب اوضاع مساعد جهانی و شکست ارتش هیتلر بدست توانای ارتش سرخ که توانستند پرچم سرخ را بر بلندترین ساختمان مخروبه برلین به اهتزاز در آورند گذاشت تا درستی خط مشی حزب توده ایران. بهر حال کودتای ۲۸ مرداد و بی عملی رهبری حزب در برابر آن و سپس لو رفتن تشکیلات افسری و گسترش دستگیری های وسیع اعضای حزب زمینه های نقد خط مشی را در حزب فراهم ساخته بود اما هیچکدام از این نقد ها به اقدامی سازمانی و گسترده تا حد ایستادگی در برابر حزب کمونیست شوروی جلو نرفته بود.
سازمان انقلابی حزب توده ایران از یک مبارزه درون حزبی چند ساله پایه ریزی شد و با استقبال عمومی توده ای ها روبرو شد. سازمان انقلابی حزب توده ایران و حزب رنجبران ایران که ادامه دهنده آن و هشت تشکل دیگر است، در نقد حزب توده ایران به عنوان یک حزب رفرمیستی سوسیال دموکراتیک و دفاع از مارکسیسم لنینیسم با هدف ایجاد حزبی بر اساس اصول کمونیسم و برنامه انقلابی بوجود آمد. از آن زمان تابه حال که شصت سال می گذرد، در این مسیر طولانی مبارزه علیه دو رژیم سرکوب گر بورژوازی شاهنشاهی و ولایت فقیه اسلامی و امپریالیسم جهانی پای در عمل از یک سازمان خارج کشوری موفق شدیم با تمام قدر قدرتی دستگاه امنیتی شاه به یک تشکیلات داخل کشوری تبدیل شویم. در این مسیر در خارج کشور از هندوستان گرفته تا ترکیه و از ایتالیا گرفته تا فرانسه و انگلیس و آلمان و اتریش و سویس و سوئد و سراسر آمریکا تشکیلاتی با پایه توده ای وسیع در جنبش دانشجویی بوجود آوردیم. در پس از سرنگونی رژیم پهلوی توانستیم از شرایط هرج ومرج پس از انقلاب کمال استفاده را کنیم و در تهران و اکثر شهرستان ها تشکیلات علنی و مخفی حزب را بوجود آوریم و برای اولین بار در تاریخ جنبش کمونیستی ایران قادر شدیم ۹ تشکل از لحاظ خطی نزدیک بهم وحدت کنیم و حزب رنجبران ایران را به عنوان گردانی از جنبش طبقه کارگر پایه ریزی کنیم. در جریان مبارزه با دشمنان طبقاتی هیچگاه از وظیفه مبارزه میان دو خط مشی در درون خود و جنبش کارگری ایران و جهان غافل نشدیم و با جمعبندی از مبارزات عملی و نظری به تصحیح اشتباها ت پرداخته و با نوسازی کل تشکیلات به مبارزه ادامه داده ایم. انشعاب موفقیت آمیز نود درصدی اعضای حزب توده ایران در خارج کشور و پیوستن کمونیستهای منفرد به این جمع و تشکیل سازمان انقلابی با پشتیبانی همه جانبه کمونیستهای پای در عمل داخل کشور که متن اساسی برنامه کنفرانس اول سازمان را تهیه کرده بودند و به اتفاق آراء مورد تائید در کنفرانس تیرانا قرار گرفت یکی از دستاوردهای تاریخی جنبش کارگری ایران است که توانست خط مشی انقلابی پرولتاریایی را که بر اثر خط مشی رفرمبستی و رویزیونیستی رهبری حزب توده که به سرکردگی کیانوری متاسفانه به حزبی دنباله رو مسکو تبدیل شده بود زنده کند.
مبارزه میان دوخط مشی در درون سازمان انقلابی
در همان سال اول با پیوستن چندین نفر از اعضای کمیته مرکزی حزب توده ایران به سازمان انقلابی رفقا دکتر کشاورز، دکتر فروتن، دکتر قاسمی اختلاف بر سر چگونه حزبی را باید ساخت بالا گرفت. دکتر کشاورز در پی ایجاد یک تشکیلات همه با هم جبهه ای بود که در همان کنفرانس او نظریه اش مورد نقد قرار گرفت و طبعاً با تمام سابقه حزبی اش به عضویت درهیأت اجرائیه انتخاب نشد و ضمن ادامه روابط دوستی او، از سازمان کناره گیری کرد. اما با شرکت فروتن و قاسمی در رهبری سازمان معلوم شد آنها درپی احیای حزب توده ایران هستند و آنرا از آغاز انقلابی و مارکسیستی – لنینیستی می دانند. و تنها مشکل آنها با دارودسته رهبری حزب توده است که از مشی انقلابی حزب توده منحرف شده است. این مبارزه درونی نتوانست حل شود، خط مشی راستین ایجاد حزب نوین کمونیستی در یکی شدن با دیگر کمونیستها و سوسیالیستها بر تز احیا حزب توده ایران دکتر فروتن و قاسمی پیروز شد و هنگامی که معلوم شد آنها به فعالیت های فرا سازمانی دست زده اند رهبری سازمان انقلابی با صلابت کمونیستی دست به اخراج دارودسته احیا یون از سازمان زد و در روزنامه توده ارگان سازمان انقلابی همراه با نقد مواضع رفرمیستی آنها این اقدام سازمانی را آشکار کرد.
مبارزه میان دو خط مشی بر سر انقلاب کردن یا نکردن است
***تجربه جنبش کمونیستی در مبارزه درون جنبش کارگری نشان میدهد خط مشی درست پرولتاریایی در مبارزه دائمی با انحرافات سیاسی “چپ ” و راست است که می تواند قوام بیابد و با تائید آن در عمل و پذیرش آن توسط کارگران و توده ها صحت آن مسجل شود. بنابراین در همان آغاز در مبارزه علیه اپورتونیسم راست رهبری حزب توده، سازمان انقلابی با ارزیابی نادرست از اوضاع ایران با بلند کردن پرچم مبارزه مسلحانه و شعار مردم ایران مسلح شوید به انحراف اپورتونیستی “چپ” دچار شد ولی خوشبختانه از یکسو با رفتن رفقا به داخل و ارزیابی میدانی از وضع مشخص و گسیل یک گروه به کوبا و پی بردن بیشتر به تئوری به اصطلاح فوکو سازمان توانست در جلسه کادر ها به اتفاق این گرایش اپورتونیستی مبارزه مسلحانه جدا از توده را رد کند اما چند نفر از بخش داخل از سازمان جدا شدند که عملیات چریک شهری را آغاز کردند. ازجمله زدن بانک و تلاش برای ربودن نا موفق سفیر آمریکا در تهران.
***مبارزه علیه خط مشی چریکی و قبول خط مشی توده ای مبارزه مسلحانه به معنی رفتن میان توده ها و کار طولانی سیاسی به بروز یک جریان انحلال طلبی ماندن در خارج کشور و بی عملی منجر شد که خان بابا تهرانی آنرا هدایت می کرد که خود تدریجا در سال های بعد به یک جریان راست همکاری با نیروهای مجاهدین و مشروطه خواهان و جمهوری خواهان و اصلاح طلبان داخلی کشانده شد.
*** سازمان انقلابی با مبارزه با مشی انحلال طلبی و رویزیونیسم خروشچفی توانست تئوری راهنمای خود را تکامل دهد و اندیشه مائوتسه دون را بعنوان ادامه تکامل مارکسیسم – لنینیسم بپذیرد. انقلاب فرهنگی پرولتاریایی چین که به رهبری رفیق مائوتسه دون در چین بر پا شد در واقع حقیقت جدیدی را برای پیشرفت جنبش کارگری عیان کرد که در دوران طولانی ساختمان سوسیالیستی؛ طبقات و مبارزه طبقاتی همچنان موجود است و مبارزه میان دو خط مشی در درون حزب کمونیست بر سر دو راه – سرمایه داری یا سوسیالیسمِ نه تنها تمام نشده بلکه شدیدتر است و تجربه اتحاد جماهیر شوروی نشان میدهد احتمال تسلط ضد انقلاب و سرکوب کمونیست ها موجود است. در این مبارزه تاریخ ساز که توده های میلیونی کارگران و کمونیستهای چینی در انقلاب عظیم فرهنگی پرولتاریایی شرکت کردند، گرایش انحرافی ” چپ ” بمعنی ادامه انقلاب عظیم فرهنگی به رهبری گروه چهار نفره کمیته رهبری انقلاب عظیم فرهنگی پس از مرگ مائوتسه دون و عدم قبول آنها از رهبری حزب که خاتمه انقلاب عظیم فرهنگی را اعلام کرده بود به دستگیری و محاکمه آنها منجر شد. تین شیائو پین توانست خط مشی اصلاحات خود را در درون حزب پیاده کند که نتیجه آن ادامه ساختمان سوسیالیسم با خصوصیات چین امروز است. حزب رنجبران ایران که از نُه تشکل مارکسیستی – لنینیستی اندیشه مائوتسه دون بوجود آمده بود با دیدی نقادانه به برنامه تین شیاپین آنرا گرایش را ست رویزیونیستی خواندن بر این نظر بود که طبقه کارگر چین و کمونیست های چین با تجربه طولانی مبارزه درون حزبی خود و عشق بی پایان آنها به صدر مائوتسه دون هیچگاه نخواهند گذاشت رنگ چین عوض شود و دیر یا زود جلو خط رویزیونیستی همسوئی با امپریالیسم و رشد سرمایه داری در چین را خواهند گرفت.
*** در آستانه انقلاب ۵۷ سازمان انقلابی حزب توده ایران که خود با میارزه علیه اپورتونیسم راست رهبری حزب توده بوجود آمده بود و با نظریه دکتر کشاورز همه باهم خط کشی کرده بود دچار اپورتونیسم راست در برخورد به جنبش اسلامی شد و از لحاظ ایدئولوژیک در ارزیابی از اسلام موضع رویزیونیستی لقب مبارز را به جنبش ارتجاعی بغایت ضد کمونیستی خمینی داد. این خط مشی سیاسی انحرافی در کنگره اول حزب رنجبران هم مورد قبول واقع شد و به مدت نُه ماه در راس حزب برخورد دو گانه به جمهوری اسلامی مسلط بود. در اینجاست که پافشاری روی اصول و پیروی از سبک کار انتقاد و انتقاد از خود و آگاهی از آموزش های لنین و مائوتسه دون در باره مبارزه درون جنبش کارگری و درون حزبی توانست حزب رنجبران ایران را در این زمینه نوسازی کند و به اتفاق آرا اعضای کمیته مرکزی حزب در پنجمین نشست خود خط مشی انحرافی را نقد و طرد کردند و بجایش خط مشی مبارزه انقلابی علیه رژیم جنایتکار جمهوری اسلامی را که در عمل تغییر یافته بود مورد تائید قراردادند. حزب رنجبران ایران افتان و خیزان در این چهار دهه در داخل و خارج کشور همچنان استوار و با جمعبندی در کنگره دوم و سوم خود در دفاع از جنبش کارگری ایران و برای وحدت احزاب و سازمان های چپ و کمونیستی مبارزه می کند و امروز روی نکات زیر که نتیجه جمعبندی از پراتیک شصت ساله مبارزه سخت و بغرنج است، تأکید دارد :
مبارزه میان درست و نادرست
میان مشی سیاسی درست و اپورتونیستی چپ و راست
میان شیوه تفکر متافیزیکی و ماتریالیسم دیالکتیک
میان جهانبینی پرولتاریایی و بورژوازی
و بلاخره میان پرولتاریا و بورژوازی
در این راستا به نکات اساسی زیر دست یافته‌ایم
یکم – در زمینه تئوری راهنما به مارکسیسم بعنوان یک علم رهائی راهنما برخورد می کنیم، قدرت آنرا در تلفیق با شرایط مشخص می دانیم، از این منظر ضمن برخورد آموزشی از پراتیک غنی طبقه کارگر جهان و خدمات با ارزش رهبران جنبش های کمونیستی و کارگری از ایسم ها ی شخصی عبور کرده و کمونیسم علمی را بعنوان تئوری راهنمای حزب می دانیم.
دوم – وظیفه مبرم و مرکزی حزب ما همچنان مبارزه برای ایجاد حزب کمونیست یکی شده و یکپارچه است حزبی که شصت سال است برای ایجاد آن تلاش کرده ایم. در برابر این وظیفه سترگ پرولتاریایی جریان نفی گرایی ایدئولوژیک خرده بورژوازی شدیدا اخلال می کند و به وادادگی و انحلال طلبی دامن می زند. امروز دفاع از کمونیسم، از دستاوردهای جنبش کارگری و کمونیستی درسطح جهانی وایران همراه با پیشرو بودن در کلیه مبارزات توده ای بویژه زنان و جوانان از ضروریات انقلابی اعضای ماست.
سوم – انقلاب ایران را سوسیالیستی طبق شرایط جامعه ایران میدانیم و خط مشی عمومی سیاسی چنین انقلابی را بسیج و متشکل کردن ستمدیدگان و استثمار شوندگان در چهار سازماندهی تحت رهبری طبقه کارگر و حزب پیشرو آگاه متحد آن می دانیم :
تشکل کارگری – شورا، سندیکا، اتحادیه و اشکال دیگری که خود کارگران طبق شرایط مشخص خود انتخاب می کنند و سراسری و یکپارچه آن
تشکل های توده ای که پیوند فشرده ای با تشکل های کارگری دارند از کارگران بازنشسته و بیکار گرفته تا فرودستان زاغه نشین و بی خانمان
تشکل آوانگارد پرولتاریائی که همچنان از وظایف مبرم در جلو جنبش کارگریست
سازمان دهی نیروی مقاومت توده ای در برابر نیروهای سرکوب حاکمیت
ادامه دارد
محسن رضوانی